De pen is machtiger dan het zwaard

Vondstlocatie

Tijdens een opgraving bij Arnhem zijn fragmenten van een krant gevonden. Normaliter vergaat papier en worden kranten zelden, haast nooit, gevonden bij archeologisch onderzoek. Deze krant is alleen maar bewaard gebleven omdat deze om geschutsmunitie (Britse 40 mm brisantgranaten) gewikkeld was en de corrosie van het metaal heeft fragmenten van de krant geconserveerd.

Mysterieuze teksten

Op één van de fragmenten was een deel van de datum van uitgifte te lezen, zondag 22 april 1945. De datum in combinatie met enkele letter van de naam van de krant zorgde ervoor dat deze terug te vinden was. Het betreft de Late London edition van News of the World. Omdat deze krant inmiddels niet meer bestaat, de laatste editie was in 2011, was het terug vinden van een exemplaar van exact deze krant geen eenvoudige opgave. Het voordeel was dat 1945 nog niet zo lang geleden was al veel van de andere perioden waarnaar archeologisch onderzoek verricht wordt en dat er een levendige handel is in Tweede Wereldoorlog parafernalia. Zo bleek het niet moeilijk om een compleet exemplaar van deze krant te verkrijgen waardoor de mysterieuze teksten ineens te lezen waren. Deze krant bevatte natuurlijk als groot voorpagina nieuws de laatste ontwikkelingen over de bevrijding van Europe. De kop “tanks break into Berlin” zegt meer dan genoeg. Daarnaast was in de krant ook de ruimte voor het nieuws van alledag: de uitslagen van de laatste greyhound races, puzzels en mode artikelen.

Gedumpt

De krant is samen met de brisantgranten in een schuilnis gedumpt. Aangezien Arnhem op 12 en 13 april 1945 bevrijd werd, zal de schuilnis kort daarna zijn doel gediend hebben en als afvaldump gebruikt zijn. Op of net na de 22^e april 1945 zal de krant met de hulzen erin gedumpt zijn, op het moment dat een deel van de Britse divisies verder trok richting het zich oostwaarts verplaatsende front. Een deel van deze divisies bleef mogelijk achter in Arnhem en heeft Baileybruggen en latere tijdelijke bruggen over de Rijn aangelegd.

Hoewel de vondst van de krant en de brisantgranaten een klein inkijkje in de geschiedenis van Arnhem geeft, is het toch de informatie in de krant die het meest tot de verbeelding spreekt. De pen is machtiger dan het zwaard!

Roderick Geerts